Πρόκειται για μία διασκευή του βιβλίου «Πέντε δώρα για τον Άι-Βασίλη» της Λίτσας Ψαραύτη. Τους στίχους έγραψε η νηπιαγωγός Σωτηρία Γεωργοτά.
Αφηγητής: Εξω κρύο τσουχτερό. Παραμονή Χριστουγέννων και όλοι τρέχουν για τις τελευταίες προετοιμασίες της μεγάλης γιορτής. Απ’όλα τα νοικοκυριά ξεχύνονται απολαυστικές μυρωδιές. Στο σπίτι της οικογένειας Μακρυγιαννάκη όλοι έχουν ξυπνήσει από νωρίς.
ΣΚΗΝΗ Α
Η σκηνή είναι άδεια. Χαρούμενη μουσική ακούγεται και στη σκηνή εμφανίζονται η μαμά κρατώντας ένα δίσκο με γλυκά , ο πατέρας που στα χέρια του κρατάει το κουτί με τα στολίδια και τέλος τα τρία παιδιά. Η μητέρα ακουμπά κάπου τα γλυκά, ο πατέρας αφήνει το κουτί κάτω και έρχονται στο κέντρο της σκηνής και λένε τα λόγια τους. Στο μεταξύ τα 3 αδέρφια στολίζουν το δέντρο.
ΜΠΑΜΠΑΣ:
Την αποψινή βραδιά
δεν κοιμούνται τα παιδιά
κι όλα ένα προσδοκούν
τον Άι-Βασίλη πως θα δουν!
Και το δέντρο όπως στολίζουν
το μυαλό τους ταξιδεύει
κάθε φως που αναβοσβήνει
μια εικόνα που μαγεύει
ΜΑΜΑ:
Όλα είναι γύρω γιορτινά
το σπίτι μύρισε γλυκά
γλυκιές, μελένιες μυρωδιές
ξεχύνονται στις γειτονιές!
Μα… Σα να σιγοψιθυρίζουν
τα παιδιά δίπλα στο τζάκι
άραγε τι να ‘χουν βάλει
στο μικρό τους μυαλουδάκι;
Μετά οι γονείς κάθονται στο τζάκι. Η μητέρα πλέκει και ο πατέρας διαβάζει την εφημερίδα του. Τα παιδιά έρχονται στο κέντρο, κάθονται ημικύκλιο και λένε:
ΠΑΡΗΣ:
Κάθε χρόνο ο Άι-Βασίλης
μας φέρνει τόσα δώρα
μα νομίζω ότι θα αλλάξει
η συνήθεια τούτη τώρα
Τι θα λέγατε αδελφάκια
πριν προλάβει αυτός να έρθει
στο σπιτάκι του να πάμε
με γλυκά, δώρα και κέφι;
ΧΑΡΑ:
Αν καθίσω να του πλέξω
ένα μάλλινο σκουφάκι
κασκολάκι και γαντάκια
θα΄ναι όμορφο δωράκι;
Κι εσύ Πάρη ν’ανάψεις
το μικρό το φαναράκι
τις βραδιές του να φωτίζει
όταν κάθεται στο τζάκι.
ΜΑΤΙΝΑ:
Κι εγώ θα τον γλυκάνω
με γλυκά των Χριστουγιέννων
πίτες, δίπλες, κουραμπιέδες
λίγα απ’ολες τις πιατέλες.
Τι καθόμαστε λοιπόν;
Ας σηκωθούμε όλοι τώρα
ήρθε η ώρα να τον βρούμε
να του δώσουμε τα δώρα!
Σηκώνονται όλοι και φεύγουν. Αδειάζει η σκηνή.
ΣΚΗΝΗ Β
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Χωρίς πολύ να το σκεφτούν πήραν το δρόμο για το σπίτι του Άι-Βασίλη η ώρα περνούσε και ο δρόμος ήταν μακρύς (τα παιδιά μπαίνουν στη σκηνή και περιπλανιούνται σαν χαμένα!) Το σπίτι δεν φαινόταν πουθενά. Ξαφνικά, ακούγονται χτύποι μέσα στο δάσος. (ακούγεται μουσική και εμφανίζονται οι ξυλοκόποι. Κάνουν το χορευτικό τους και λένε με τη σειρά ο καθένας:)
ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Α
Ξυλοκόποι είμαστε εμείς
στο δάσος τριγυρνάμε
ξύλα κόβουμε χοντρά
και στα τζάκια κουβαλάμε
Η δουλειά είναι σκληρή
μα την κάνουμε με κέφι
πως τα ξύλα να κοπούν
θέλει όλη μας την τέχνη
ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Β
Το χειμώνα ζέστη θέλει
και τα ξύλα αναμμένα
μα τι βλέπω εκεί πέρα; (κοιτάζει τα παιδιά)
Σαν μικρά χαμένα!!
Τικ τοκ, τικ τοκ!
η ώρα περνά
στο σπίτι γυρίστε
πριν έρθει νυχτιά
Οι ξυλοκόποι φεύγουν και εμφανίζεται ο Βοριάς. Κάνει ένα σύντομο χορευτικό με μουσική και λέει:
ΒΟΡΙΑΣ
Ο Βοριάς είμαι εγώ
του χειμώνα κρύος γιός
και φυσάω δυνατά
και κουνάω τα κλαριά
Θα φυσήξω αυτό το βράδυ
μες της νύχτας το σκοτάδι
και θα στήσω εγώ εδώ
γλέντι και τρελό χορό!!
Τα παιδάκια αρχίζουν να κρυώνουν! Βλέπουν μπροστά τους μια μεγάλη βελανιδιά και αποφασίζουν να καθίσουν από κάτω για να ξεκουραστούν και να προστατευτούν από το κρύο.
Ακούγεται μουσική και εμφανίζεται η παγωνιά με τις χιονούλες. Κάνουν το χορευτικό τους και λένε:
ΠΑΓΩΝΙΑ
Κρύα βραδιά και παγωνιά
χιόνι θα ρίξω στα κλαδιά
τόσο κρύα η βραδιά
που παγώνει την καρδιά.
Θα παγώσω όλο το δάσος
με λευκούς άσπρους κρυστάλους
κι ένα πέπλο θα κεντήσω
άσπρο δάσος να στολίσω
ΧΙΟΝΟΥΛΕΣ
Λίγο λίγο όπως παγώνει
ο χειμώνας το νερό
Μία μία κατεβαίνει
άσπρο πούπουλο απαλό
Ο χιονάνθρωπος γελάει
στη δική μας την αυλή
και όσο η παγωνιά κρατάει
η χαρά του είναι διπλή.
Άσπρο φόρεμα φοράμε
πέπλο παγερό κεντάμε
το απλώνουμε στα δάση
κι ομορφαίνουμε την πλάση
Έλα, κάνε μιαν ευχούλα!
Τη βραδιά τη μαγική
κι οι χιονούλες θα χορέψουν
κι η ευχή σου θα ακουστεί!
Μια ευχή λευκή σαν χιόνι
απαλή, ψιθυριστή,
για αγάπη, για ειρήνη
σαν το πέλο να απλωθεί!!
(Ο αριθμός από τις χιονούλες 2 έως 5)
Φεύγουν και μπαίνει με την κατάλληλη μουσική ο χιονάνθρωπος.
Μικρό χορευτικό.
ΧΙΟΝΑΝΘΡΩΠΟΣ
Οι χιονούλες μ’έχουν φτιάξει
λίγο λίγο με το χιόνι
και παρέα τους χορεύω
και η μύτη μου παγώνει!!
Μετά παρουσιάζεται η νύχτα με τα αστεράκια. Χορευτικό και λένε:
ΝΥΧΤΑ
Όλο τον κόσμο βασιλεύω
μόλις ο ήλιος κοιμηθεί
και η πλάση ολόκληρη κοιμάται
μόλις το πέπλο μου απλωθεί
Τον ουρανό γεμίζω αστέρια
που τρεμοσβήνουνε με χάρη
ανάμεσα τους λάμπει η Πούλια
χρυσό στολίζω το φεγγάρι.
ΑΣΤΕΡΑΚΙΑ
Αστεράκι χρυσαφένιο
κατεβαίνω από ψηλά
και με τ΄άλλα αστεράκια
σας φωτίζω απαλά
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα
λαμπερό και φωτεινό
παίζω μέσα στα ουράνια
μες τη νύχτα τραγουδώ.
Το φως της γαλήνης
μοιράζω κι εγώ
χαρά κι ευτυχία
στη νύχτα σκορπώ!
Κι όταν ψηλά τα μάτια σηκώσεις
γεμάτη αστέρια τη νύχτα θα δεις
που φωτίζουν και λάμπουν
και σου λεν να ευχηθείς!
Μια ευχή κάνε για όλους
μία τέτοια γιορτή
μες τη φύση, τα ουράνια,
η ελπίδα να’ρθει
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Το κρύο είναι τσουχτερό. Τα παιδιά είναι κουρασμένα και πεινάνε πολύ. Η χαρά φοράει τα γάντια για να ζεσταθεί. Η ματίνα μοιράζει τα κουλουράκια της μαμάς και ο Πάρης ανάβει το φαναράκια για να συνεχίσουν το δρόμο τους. Μα για σταθείτε….. Τι είναι αυτό το φώς εκεί πιο κάτω;
(Τα παιδιά κάτω από τη βελανιδιά κρυώνουν και πεινάνε πάρα πολύ. Το παιδάκι που έχει τα γάντι και το σκούφο τα φοράει για να μην κρυώνει, το κοριτσάκι με τα γλυκά ξεκινάει να τρώει τα κουλούρια και στα αδελφάκια του.. Επειδή έχει απλωθεί η νύχτα αναγκάζονται να ανάψουν το φαναράκια για να βλέπουν και αποφασίζουν να συνεχίσουν το δρόμο τους για το σπιτάκι του Άι-Βασίλη. Περπατάνε και αποφασίζουν να συνεχίσουν το δρόμο τους για το σπιτάκι του Άι-Βασίλη. Περπατάνε λίγο και τελικά φτάνουν. Απ’έξω από το σπίτι αναρωτιούνται τι πρέπει να κάνουν τώρα. Κάποιος λέει ότι πρέπει να χτυπήσουν την πόρτα……. και την χτυπάνε…..
ΑΙ – ΒΑΣΙΛΗΣ:
Μια τέτοια νύχτα παγερή
πως φτάσατε ως εδώ;
Νύχτα, βοριάς και παγωνιά
απλώθηκαν για τα καλά!
Τους τάρανδους ετοίμαζα
σε λίγο να φορτώσω
δώρα πολλά πριν η νυχτιά
να φύγει να σας δώσω!
Μα εσείς θαρρώ βιαστήκατε
στην πόρτα μου να ΄ρθειτε
τα δώρα σας πως ξέχασα
μήπως κι ανησυχείτε;
ΜΑΤΙΝΑ
Μια έκπληξη σκεφτήκαμε
για σένα Άι-Βασίλη!
Δώρα εμείς να φέρουμε
πριν η χρονιά να φύγει!
ΧΑΡΑ
Τα γάντια όμως φόρεσα
δεν άντεξα το κρύο…
Και τα κουλουράκια της μαμάς
τα φάγαμε δύο δύο!!
ΠΑΡΗΣ
Τα φαναράκια ανάψαμε
το δρόμο σου να βρούμε
και έτσι παν τα δωράκια μας
τώρα…. τι να σου πούμε;
Άι-ΒΑΣΙΛΗΣ
Ελάτε μες το σπίτι μου
γάλα ζεστό να πιείτε
και ας τραγουδήσουμε τα κάλαντα
χρόνια πολλά… ευχηθείτε!!
Ανεβαίνουν όλοι στη σκηνή και τραγουδούν τα κάλαντα…!
Καλήν εσπέραν………
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!!!!!!!!!!!
ΤΕΛΟΣ!
Αφηγητής: Εξω κρύο τσουχτερό. Παραμονή Χριστουγέννων και όλοι τρέχουν για τις τελευταίες προετοιμασίες της μεγάλης γιορτής. Απ’όλα τα νοικοκυριά ξεχύνονται απολαυστικές μυρωδιές. Στο σπίτι της οικογένειας Μακρυγιαννάκη όλοι έχουν ξυπνήσει από νωρίς.
ΣΚΗΝΗ Α
Η σκηνή είναι άδεια. Χαρούμενη μουσική ακούγεται και στη σκηνή εμφανίζονται η μαμά κρατώντας ένα δίσκο με γλυκά , ο πατέρας που στα χέρια του κρατάει το κουτί με τα στολίδια και τέλος τα τρία παιδιά. Η μητέρα ακουμπά κάπου τα γλυκά, ο πατέρας αφήνει το κουτί κάτω και έρχονται στο κέντρο της σκηνής και λένε τα λόγια τους. Στο μεταξύ τα 3 αδέρφια στολίζουν το δέντρο.
ΜΠΑΜΠΑΣ:
Την αποψινή βραδιά
δεν κοιμούνται τα παιδιά
κι όλα ένα προσδοκούν
τον Άι-Βασίλη πως θα δουν!
Και το δέντρο όπως στολίζουν
το μυαλό τους ταξιδεύει
κάθε φως που αναβοσβήνει
μια εικόνα που μαγεύει
ΜΑΜΑ:
Όλα είναι γύρω γιορτινά
το σπίτι μύρισε γλυκά
γλυκιές, μελένιες μυρωδιές
ξεχύνονται στις γειτονιές!
Μα… Σα να σιγοψιθυρίζουν
τα παιδιά δίπλα στο τζάκι
άραγε τι να ‘χουν βάλει
στο μικρό τους μυαλουδάκι;
Μετά οι γονείς κάθονται στο τζάκι. Η μητέρα πλέκει και ο πατέρας διαβάζει την εφημερίδα του. Τα παιδιά έρχονται στο κέντρο, κάθονται ημικύκλιο και λένε:
ΠΑΡΗΣ:
Κάθε χρόνο ο Άι-Βασίλης
μας φέρνει τόσα δώρα
μα νομίζω ότι θα αλλάξει
η συνήθεια τούτη τώρα
Τι θα λέγατε αδελφάκια
πριν προλάβει αυτός να έρθει
στο σπιτάκι του να πάμε
με γλυκά, δώρα και κέφι;
ΧΑΡΑ:
Αν καθίσω να του πλέξω
ένα μάλλινο σκουφάκι
κασκολάκι και γαντάκια
θα΄ναι όμορφο δωράκι;
Κι εσύ Πάρη ν’ανάψεις
το μικρό το φαναράκι
τις βραδιές του να φωτίζει
όταν κάθεται στο τζάκι.
ΜΑΤΙΝΑ:
Κι εγώ θα τον γλυκάνω
με γλυκά των Χριστουγιέννων
πίτες, δίπλες, κουραμπιέδες
λίγα απ’ολες τις πιατέλες.
Τι καθόμαστε λοιπόν;
Ας σηκωθούμε όλοι τώρα
ήρθε η ώρα να τον βρούμε
να του δώσουμε τα δώρα!
Σηκώνονται όλοι και φεύγουν. Αδειάζει η σκηνή.
ΣΚΗΝΗ Β
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Χωρίς πολύ να το σκεφτούν πήραν το δρόμο για το σπίτι του Άι-Βασίλη η ώρα περνούσε και ο δρόμος ήταν μακρύς (τα παιδιά μπαίνουν στη σκηνή και περιπλανιούνται σαν χαμένα!) Το σπίτι δεν φαινόταν πουθενά. Ξαφνικά, ακούγονται χτύποι μέσα στο δάσος. (ακούγεται μουσική και εμφανίζονται οι ξυλοκόποι. Κάνουν το χορευτικό τους και λένε με τη σειρά ο καθένας:)
ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Α
Ξυλοκόποι είμαστε εμείς
στο δάσος τριγυρνάμε
ξύλα κόβουμε χοντρά
και στα τζάκια κουβαλάμε
Η δουλειά είναι σκληρή
μα την κάνουμε με κέφι
πως τα ξύλα να κοπούν
θέλει όλη μας την τέχνη
ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Β
Το χειμώνα ζέστη θέλει
και τα ξύλα αναμμένα
μα τι βλέπω εκεί πέρα; (κοιτάζει τα παιδιά)
Σαν μικρά χαμένα!!
Τικ τοκ, τικ τοκ!
η ώρα περνά
στο σπίτι γυρίστε
πριν έρθει νυχτιά
Οι ξυλοκόποι φεύγουν και εμφανίζεται ο Βοριάς. Κάνει ένα σύντομο χορευτικό με μουσική και λέει:
ΒΟΡΙΑΣ
Ο Βοριάς είμαι εγώ
του χειμώνα κρύος γιός
και φυσάω δυνατά
και κουνάω τα κλαριά
Θα φυσήξω αυτό το βράδυ
μες της νύχτας το σκοτάδι
και θα στήσω εγώ εδώ
γλέντι και τρελό χορό!!
Τα παιδάκια αρχίζουν να κρυώνουν! Βλέπουν μπροστά τους μια μεγάλη βελανιδιά και αποφασίζουν να καθίσουν από κάτω για να ξεκουραστούν και να προστατευτούν από το κρύο.
Ακούγεται μουσική και εμφανίζεται η παγωνιά με τις χιονούλες. Κάνουν το χορευτικό τους και λένε:
ΠΑΓΩΝΙΑ
Κρύα βραδιά και παγωνιά
χιόνι θα ρίξω στα κλαδιά
τόσο κρύα η βραδιά
που παγώνει την καρδιά.
Θα παγώσω όλο το δάσος
με λευκούς άσπρους κρυστάλους
κι ένα πέπλο θα κεντήσω
άσπρο δάσος να στολίσω
ΧΙΟΝΟΥΛΕΣ
Λίγο λίγο όπως παγώνει
ο χειμώνας το νερό
Μία μία κατεβαίνει
άσπρο πούπουλο απαλό
Ο χιονάνθρωπος γελάει
στη δική μας την αυλή
και όσο η παγωνιά κρατάει
η χαρά του είναι διπλή.
Άσπρο φόρεμα φοράμε
πέπλο παγερό κεντάμε
το απλώνουμε στα δάση
κι ομορφαίνουμε την πλάση
Έλα, κάνε μιαν ευχούλα!
Τη βραδιά τη μαγική
κι οι χιονούλες θα χορέψουν
κι η ευχή σου θα ακουστεί!
Μια ευχή λευκή σαν χιόνι
απαλή, ψιθυριστή,
για αγάπη, για ειρήνη
σαν το πέλο να απλωθεί!!
(Ο αριθμός από τις χιονούλες 2 έως 5)
Φεύγουν και μπαίνει με την κατάλληλη μουσική ο χιονάνθρωπος.
Μικρό χορευτικό.
ΧΙΟΝΑΝΘΡΩΠΟΣ
Οι χιονούλες μ’έχουν φτιάξει
λίγο λίγο με το χιόνι
και παρέα τους χορεύω
και η μύτη μου παγώνει!!
Μετά παρουσιάζεται η νύχτα με τα αστεράκια. Χορευτικό και λένε:
ΝΥΧΤΑ
Όλο τον κόσμο βασιλεύω
μόλις ο ήλιος κοιμηθεί
και η πλάση ολόκληρη κοιμάται
μόλις το πέπλο μου απλωθεί
Τον ουρανό γεμίζω αστέρια
που τρεμοσβήνουνε με χάρη
ανάμεσα τους λάμπει η Πούλια
χρυσό στολίζω το φεγγάρι.
ΑΣΤΕΡΑΚΙΑ
Αστεράκι χρυσαφένιο
κατεβαίνω από ψηλά
και με τ΄άλλα αστεράκια
σας φωτίζω απαλά
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα
λαμπερό και φωτεινό
παίζω μέσα στα ουράνια
μες τη νύχτα τραγουδώ.
Το φως της γαλήνης
μοιράζω κι εγώ
χαρά κι ευτυχία
στη νύχτα σκορπώ!
Κι όταν ψηλά τα μάτια σηκώσεις
γεμάτη αστέρια τη νύχτα θα δεις
που φωτίζουν και λάμπουν
και σου λεν να ευχηθείς!
Μια ευχή κάνε για όλους
μία τέτοια γιορτή
μες τη φύση, τα ουράνια,
η ελπίδα να’ρθει
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Το κρύο είναι τσουχτερό. Τα παιδιά είναι κουρασμένα και πεινάνε πολύ. Η χαρά φοράει τα γάντια για να ζεσταθεί. Η ματίνα μοιράζει τα κουλουράκια της μαμάς και ο Πάρης ανάβει το φαναράκια για να συνεχίσουν το δρόμο τους. Μα για σταθείτε….. Τι είναι αυτό το φώς εκεί πιο κάτω;
(Τα παιδιά κάτω από τη βελανιδιά κρυώνουν και πεινάνε πάρα πολύ. Το παιδάκι που έχει τα γάντι και το σκούφο τα φοράει για να μην κρυώνει, το κοριτσάκι με τα γλυκά ξεκινάει να τρώει τα κουλούρια και στα αδελφάκια του.. Επειδή έχει απλωθεί η νύχτα αναγκάζονται να ανάψουν το φαναράκια για να βλέπουν και αποφασίζουν να συνεχίσουν το δρόμο τους για το σπιτάκι του Άι-Βασίλη. Περπατάνε και αποφασίζουν να συνεχίσουν το δρόμο τους για το σπιτάκι του Άι-Βασίλη. Περπατάνε λίγο και τελικά φτάνουν. Απ’έξω από το σπίτι αναρωτιούνται τι πρέπει να κάνουν τώρα. Κάποιος λέει ότι πρέπει να χτυπήσουν την πόρτα……. και την χτυπάνε…..
ΑΙ – ΒΑΣΙΛΗΣ:
Μια τέτοια νύχτα παγερή
πως φτάσατε ως εδώ;
Νύχτα, βοριάς και παγωνιά
απλώθηκαν για τα καλά!
Τους τάρανδους ετοίμαζα
σε λίγο να φορτώσω
δώρα πολλά πριν η νυχτιά
να φύγει να σας δώσω!
Μα εσείς θαρρώ βιαστήκατε
στην πόρτα μου να ΄ρθειτε
τα δώρα σας πως ξέχασα
μήπως κι ανησυχείτε;
ΜΑΤΙΝΑ
Μια έκπληξη σκεφτήκαμε
για σένα Άι-Βασίλη!
Δώρα εμείς να φέρουμε
πριν η χρονιά να φύγει!
ΧΑΡΑ
Τα γάντια όμως φόρεσα
δεν άντεξα το κρύο…
Και τα κουλουράκια της μαμάς
τα φάγαμε δύο δύο!!
ΠΑΡΗΣ
Τα φαναράκια ανάψαμε
το δρόμο σου να βρούμε
και έτσι παν τα δωράκια μας
τώρα…. τι να σου πούμε;
Άι-ΒΑΣΙΛΗΣ
Ελάτε μες το σπίτι μου
γάλα ζεστό να πιείτε
και ας τραγουδήσουμε τα κάλαντα
χρόνια πολλά… ευχηθείτε!!
Ανεβαίνουν όλοι στη σκηνή και τραγουδούν τα κάλαντα…!
Καλήν εσπέραν………
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!!!!!!!!!!!
ΤΕΛΟΣ!
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ! ΜΗΠΩΣ ΞΕΡΕΤΕ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ CD ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ??ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν υπάρχει cd, μπορείτε να κάνετε εσείς την επιλογή από διάφορα χριστουγεννιάτικα μελωδικά κομμάτια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ ωραίο θεατρικό, αποφασίσαμε φέτος να το παίξουμε στη γιορτή μας. Αλήθεια, πως έντυσες τους ξυλοκόπους και τον βοριά;
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπέροχο!!!!θα ήθελα κ γω να μάθω πως ντυσατε τους ξυλοκόπους,την νύχτα και τον βοριά.
ΑπάντησηΔιαγραφή